

مونتاژ ورق های بال و جان مقاطع I شکل و ستون باکس در ساخت تمام خودکار، ابتدا ورق بال و جان با خال جوش بههم متصل شده و سپس توسط جوش زیرپودری نوار جوش کامل میشود. تیرورقها را میتوان بهوسیله یکی از روشهای زیر مونتاژ نمود:
- نخست یک بال بر روی زمین بهصورت تخت قرار داده شده و محور آن توسط گچ علامت زده میشود. در این حالت گیرههای قائم کوچکی در فواصل مشخصی نسبت بهیکدیگر در طول بال، در نزدیکی خط میانی آن خال جوش میشوند (شکل۱). سپس جان تیروورق بهصورت قائم بر روی بال قرار گرفته و بهطور موقت با قطعات مهاری موقت که بین جان و بال جوش شدهاند، نگه داشته میشود. گیرهها در طول بال، موقعیت جان را در طول خط میانی بال حفظ میکنند. حال میتوان ورق بال فوقانی را در بالای جان نصب و حال جوش کرد. این روش در مورد تیرهای مستقیم با ارتفاع کم و متوسط بهکار میرود.
میتوان تیرورق را با خواباندن ورق جان بر روی قالب در موقعیت افقی مونتاژ نمود (شکل ۲).
در این روش بعد از خواباندن بر روی قالب، ورقهای بال در موقعیت خودشان قرار گرفته و با وسایلی نظیر گوه، پیچ، جک و یا در بعضی شرایط هوای فشرده، به دو لبه جان محکم میشوند.
قالب بهصورت خودکار، بال را در موقعیت مشخص به صورت قائم نگه میدارد.
شکل ۱ مراحل مونتاژ و جوشکاری ورق جان و بال تیرورق به روش جان قائم.
شکل ۲ مونتاژ تیر ورق در قالب بهروش بال قائم.
شکل ۳
شکل ۴
اگر جان لاغر و یا عمیق (با ارتفاع زیاد) باشد، باید احتیاط کرد که فشار زیادی بر روی بالها وارد نشود، چرا که میتواند باعث کمانه کردن جان به سمت بالا شود (شکل ۳) از آنجایی که بالها بهصورت قائم بر روی پایه نگه داشته میشوند، زمانی که فشار از روی آنها برداشته شده و جان بهصورت اولیه در میآید، امکان دارد که بالها بچرخند و دیگر نسبت بههم موازی نباشند.
تیرهای ماهیچهای بهشکل شکم ماهی ، معمولاً با خواباندن جان بهصورت افقی مشابه روش بال قائم مونتاژ میشوند. امّا در عین حال برخی از اینگونه تیرها که زیاد عمیق نیستند، بهروش جان قائم مونتاژ میشوند (شکل ۴ ). در این روش بال مستقیم فوقانی روی قالب قرار داده شده، و جان بهصورت قائم در موقعیت خود قرار میگیرد، در این حالت بال تحتانی، روی قسمت فوقانی قرار داده شده و با کمی فشار و یا حرارت در مقابل لبه منحنی جان محکم میشود.
مونتاژ ستون های باکس
ستونهای باکس دارای دو بال و دو جان میباشند و در اکثر سازههای ساختمانی با اسکلت فلزی مورد استفاده قرار میگیرند. با توجه به عدم امکان دسترسی بهداخل ستون پس از بسته شدن آن و در نتیجه عدم امکان جوشکاری سختکنندههای داخلی آن در مرحله مونتاژ اولیه، یک وجه از چهار وجه ستون نباید مونتاژ شود.
ترتیب کار به این شکل است که مطابق مونتاژ I شکل ابتدا یک قالب یا فیکسچر مناسب در روی یک شاسی ساخته میشود. در اینجا مونتاژ بر روی یک بال انجام میشود، و دو جان ستون مطابق نقشههای کارگاهی با رعایت فاصله آنها از لبه بال، روی بال زیرین مونتاژ میشوند. (شکل ۵)
جهت مونتاژ دو وجه جان روی بال زیرین، ابتدا تعدادی ورقهای کوچک که بهصورت گونیا بریده شدهاند از داخل، روی بال، خال جوش به نحوی که دو ورق جان پس از چسبیدن به آنها در محل نهایی خود قرار گرفته باشد. لازم بهذکر است این ورقهای کوچک پس از تکمیل مونتاژ ورقهای جان برداشته شده و جهت ساخت ستونهای بعدی بهکار میروند. پس از مونتاژ ورقهای جان روی بال، باید این ورقها روی بال گونیا شوند که این امر توسط مونتاژ کار به وسیله ابزار مناسب نظیر گوه، پتک آهنگری و گونیا انجام میشود.
ورقهای سختکننده نیز در این مرحله مطابق نقشههای کارگاهی در داخل ستون باکس (که اکنون بهصورت یک مقطع U شکل میباشد) مونتاژ میشود. اینکار با رعایت اضافه طول مناسب جهت جمعشدگی پس از جوشکاری، که متناسب با ضخامت ورق و اندازه جوش بال بهجان میباشد، صورت میگیرد.
در ستونهای باکس در حالت U شکل، جهت جلوگیری از تغییر شکل و ناگونیایی جان و بال نسبت بههم از میلههای مهاری در سرتاسر طول ستون استفاده میشود. این کار از ناحیه داخل ستون بهصورتی انجام میشود که دو جان نسبت بههم و نسبت بهبال ستون مهارت شده باشد.
شکل ۵ مونتاژ اولیه ستون باکس.
مونتاژ وجه چهارم ستون باکس
پس از تکمیل جوش سختکنندههای داخل ستونهای باکس ، نوبت مونتاژ وجه چهارم این ستونها میرسد.
قبل از مونتاژ وجه چهارم باید کلیه جوشهای داخل ستون مورد بازرسی و تأیید مهندس ناظر یا بازرس جوش ساختمان قرار گرفته و پس از تأیید، مونتاژ وجه چهارم مجاز میباشد.
نابگیری و صاف کردن ورق وجه چهارم قبل از مونتاژ الزامی میباشد. مونتاژ وجه چهارم در این نوع ستونها عموماً به یکی از دو روش زیر انجام میشود:
- ورق وجه چهارم به صورت کامل بندزنی و جوش شده و جهت اتصال به سختکنندههای داخلی از جوش کام استفاده میشود.
در این روش محل قرارگیری سختکنندهها در زیر وجه چهارم توسط مونتاژ کار مربوطه با دقت اندازهگیری شده و روی ورق خطکشی میشود. ابعاد و شکل درز جوش کام مطابق نقشهها و آییننامه میباشد. (شکل ۶)
کیه برشها باید توسط برش خودکار و با دقت انجام شود.
وجه چهارم باید بهطور کامل به لبههای جان چسبیده و نسبت به آنها گونیا باشد. میتوان با استفاده از یک قطعۀ U شکل و گوه، وجه چهارم را تا حد ممکن به لبههای جان ستون چسباند. در صورتی که لبههای درز جوش کام، نیاز به سنگزنی داشته باشد، باید قبل از مونتاژ کامل، عملیات سنگزنی و آمادهسازی لبه روی آن انجام شود.
- وجه چهارم ستون بهصورت تکه تکه در حدفاصل میان ترازهای ستون روی U مونتاژ شده به نحوی که ورقهای سختکننده را بتوان به آین از داخل جوشکاری نمود (شکل ۶). عموماً این روش در مورد مقاطع بزرگ کاربرد دارد. اتصال ورقهای بال بههم نیز بهصورت شیاری با ورق پشتبند انجام میشود. کلیه موارد در خصوص گونیا بودن این وجه نسبت به ستون که در روش اول گفته شد در این موارد نیز صادق میباشد.
شکل ۶ نصب وجه چهارم روی ستون باکس.