در اجرای اسکلت فلزی ساختمان اتصالات دارای جایگاه ویژه‌ای است. مهمترین اتصال اسکلت فلزی ساختمان مربوط به اتصال تیر به ستون است که یکپارچگی سازه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در قسمت‌های مختلف سازه اتصال تیر به ستون اتفاق نمی‌افتد. پس نیاز است که تیر به تیر به صورت عمود متصل شود.  قبل از اجرای سازه فولادی نیاز به طراحی دقیق اتصالات جهت افزایش یکپارچگی است. برای این منظور در اتصال تیر به تیر موارد زیر باید رعایت شود.

• اطمینان از اینکه جزئیات اتصال به گونه‌ای طراحی شده است که لنگر اسمی در اتصال توسعه یابد. این مسئله نباید به صورت عمس بر اعضای متصل و همچنین اجزا اتصال اثر منفی بگذارد. اتصال باید به صورتی طراحی شود که در حالت شکل‌پذیر رفتار نماید.
• شناسایی مسیر انتقال بار از طریق اتصال برای مثال از تیر به اعضای تکیه‌گاهی مثلا در اتصال تیر به تیر
• کنترل مقاومت هر کدام از اجزا اتصال

اتصال تیر به تیر در اجرای اسکلت فلزی ساختمان

اتصال دو تیر به یکدیگر در اجرای سازه فلزی به دو شکل کلی اجرا می گردد.

الف) اتصالی که جهت انتقال بار از یک تیر به تیر دیگر انجام می گردد. که در این حالت معمولاً امتدادهای دو تیر بر هم عمودند. اصطلاحاً به آن اتصال تیر به تیر یا تیر به شاه تیر گویند.

ب) اتصال دو تیر به منظور افزایش طول آن

اتصال شاه تیرها به یکدیگر: برای اتصال دو تیر اصلی به یکدیگر بهتر است که شاه تیر با دهانه بزرگتر در داخل شاه تیر با دهانه کوچکتر قرار گیرد. در این حالت به علت کوتاه بودن دهانه، لنگر خمشی کمتری ایجاد شده، در نتیجه می‌توان از تیرآهن ضعیف‌تری استفاده نمود.

اتصال شاه تیرها با ارتفاع یکسان به روش زبانه کردن آن ها انجام می گردد.

شکل ۱ – اتصال تیر به تیر اسکلت فلزی

زبانه کردن تیر در اجرای اسکلت فلزی ساختمان

زبانه کردن تیر: در اجرای ساختمان فولادی محل اتصال دو تیر تحت تأثیر نیروهای برشی، کشش و فشاری قرار می گیرد. از این نظر باید سعی شود با اتصال کامل دو قطعه به یکدیگر سطح تماس آن ها را تا حد امکان افزایش داد. برای این منظور با توجه به شرایط اتصال از روش های زیر اقدام به زبانه کردن بال تیرآهن می نمایند. به طور خلاصه زبانه کردن یعنی، برداشتن قسمتی از بال تیرآهن در اتصال به منظور جفت و جور شدن بهترآنها.

شکل ۲ – زبانه کردن تیر در اتصال

در شکل ۳ نشان داده شده است: زبانه کردن بال بالایی در اتصال دو تیر غیر هم نمره. (ب) زبانه کردن بال پایینی در اتصال دو تیر غیر هم نمره. (ج) زبانه کردن بال بالا و پایین به طور هم زمان در اتصال دو تیر هم نمره را نشان می دهد.

شکل ۳ – زبانه کردن تیر در اتصال تیر به تیر

شکل۴  اتصال تیر انتهایی به تیر اصلی (کنسول )، از روش زبانه کردن را نشان می دهد.

شکل ۴ – اتصال تیر انتهایی به تیر اصلی

اتصال تیرهای پوشش به تیر اصلی: در این اتصال در صورتی که اختلاف ارتفاع دو نیم رخ زیاد باشد نیازی به زبانه کردن نیست. تیرچه به کمک نبشی به جان تیر اصلی جوش می شود که اصطلاحاً به آن اتصال تودلی گویند.

شکل ۵ – اتصال تودلی تیر به تیر

ممکن است بنا به ملاحظات اجرایی لازم شود که تیر پوشش در بال بالا یا بال پایینی هم تراز پل نصب شود. در این صورت از روش زبانه کردن استفاده می شود. در اتصال تیرچه به تیر اصلی هر اندازه اتصال را گیردار کنیم لرزش در تیر پوشش کمتر خواهد بود.

شکل ۶ – اتصال تیرچه به شاه تیر

اتصال تیر فرعی به تیر لانه زنبوری

در اتصال تیرهای لانه زنبوری به یکدیگر و تیرهای نورد شده به تیرهای لانه زنبوری محل اتصال جان تیرآهن لانه زنبوری شده به وسیله ورق تقویت می شود.

شکل ۷ – اتصال تیر به تیر لانه زنبوری

نویسنده: سینا صفری